Κάποτε, πριν πάρα πολλά χρόνια, σ’ ένα μεγάλο παζάρι αντικών της Κεντρικής Ευρώπης, ένας ξένος σ’ εκείνην τη χώρα που όμως οι ντόπιοι δεν καταλάβαιναν ότι είναι ξένος γιατί μιλούσε τη γλώσσα τους σαν να ήταν η μητρική του, διαπραγματευόταν να πάρει δυο παλιές εικόνες. Στο παζάρι εκείνο πήγαιναν πάρα πολλοί ξένοι και μπορούσε να συνεννοηθεί κανείς στα Αγγλικά, στα Γερμανικά ή με παντομίμα. Οι αντικατζήδες ξεκινούσαν τις τιμές των αντικών από πολύ ψηλά και μετά από τα συνηθισμένα παζάρια τις έριχναν.
Το παιχνίδι με τις τιμές δεν ήταν απλά μία διαδικασία που ο αντικατζής ήθελε να πουλήσει ακριβά και ο πελάτης ήθελε να αγοράσει φθηνά. Ήταν ένα παιχνίδι για το ποιος θα κερδίσει τις εντυπώσεις, ήταν ένα παιχνίδι για το ποιος θα καταφέρει να κερδίσει τον άλλον στην ιδιότυπη μάχη του παζαριού. Μέσα όμως στο παζάρι δεν κυκλοφορούσαν μόνο συλλέκτες. Κυκλοφορούσαν και αγοραστές, οι οποίοι κατόπιν θα μεταπωλούσαν τις αντίκες που θα αγόραζαν. Αυτοί ήταν ακόμα πιο σκληροί παίχτες και με αυτούς το παιχνίδι των αντικατζήδων ήταν εντελώς διαφορετικό αφού ήξεραν καλά την τέχνη του παζαριού.
Υπήρχε και η κατηγορία αυτού που αναφέραμε στην αρχή. Αυτός, εκτός του ότι γνώριζε τη γλώσσα τους σαν μητρική, ήταν και ο ίδιος αντικατζής και γνώριζε καλά την τέχνη του παζαριού. Προσπαθούσε να αγοράσει όσο πιο φθηνά γινόταν και να πουλήσει όσο πιο ακριβά μπορούσε. Σ’ εκείνην λοιπόν την αγοραπωλησία για τις δύο παλιές εικόνες, αυτός που θα του πουλούσε τις εικόνες, προφανώς παρασυρμένος από κάποιο προηγούμενο παζάρι με τουρίστες, του είπε μια εξωφρενική τιμή και τότε άκουσε εκείνο το αμίμητο «de nem angol turista vagyok» που έκανε όσους ήταν μπροστά να πεθάνουν από τα γέλια. Γέλασε μέχρι κι αυτός που ξεστόμισε την τιμή γιατί και ο ίδιος φάνηκε γελοίος με αυτό που είπε και γιατί ηττήθηκε σε μια αγοροπωλησία με τέτοια ευκολία. Θυμάμαι έδωσε τις εικόνες κοψοχρονιά και μόνο γιατί έκανε τέτοιο ατόπημα στην τιμή.
Πού πήγα και θυμήθηκα Πασχαλιάτικα εκείνο το παζάρι στην Κεντρική Ευρώπη κι εκείνο το περιστατικό που διαδραματίστηκε πριν τόσα πολλά χρόνια; Το θυμήθηκα γιατί μου άρεσε εκείνη η απάντηση και πολλές φορές την έδωσα χρησιμοποιώντας βέβαια άλλη γλώσσα, ανάλογα με τον τόπο που έπρεπε να χρησιμοποιηθεί. Θα μπορούσε εκείνη η απάντηση να είναι «καλά με δουλεύεις τώρα;» αλλά διατυπώθηκε πολύ λογοτεχνικά: «Ναι αλλά δεν είμαι Άγγλος τουρίστας»! Δεν είμαι Άγγλος τουρίστας και πώς γίνεται να με πέρασες για τέτοιον; Τόσο άσχημα χρησιμοποιώ τη γλώσσα σου ή τόσο βλάκας σου φαίνομαι; Υπάρχουν και φορές που ακούω κάτι και για διάφορους λόγους δεν δίνω τη συγκεκριμένη απάντηση, αλλά τη σκέφτομαι. Κάπως έτσι τη θυμήθηκα το Πάσχα του 2021…
Σ.