Σύνδρομο είναι το σύνολο αντιδράσεων, τάσεων κτλ. που παρουσιάζονται συγχρόνως σε ένα άτομο ή σε μια κοινωνική ομάδα και που χαρακτηρίζουν αρνητικά κάποια συγκεκριμένη κατάσταση, στην οποία βρίσκεται το άτομο ή η ομάδα
Το άτομο που πάσχει απ’ το σύνδρομο του Μεσσία αντιλαμβάνεται εγωιστικά τον εαυτό του ως εκλεκτό, που έχει επιλεγεί για να σώσει τον εαυτό του και τους άλλους. Όλες οι θρησκείες περιμένουν ένα Μεσσία, με διαφορετικό όνομα (Κάλκι για τους Ινδουιστές, Μαχντί για τους Μουσουλμάνους, Μετραίγια για τους Βουδιστές κ.λ.π.).
Μεσσιανισμός είναι γενικότερα το σύνολο των παραδόσεων που ανέπτυξαν διάφοροι λαοί, οι οποίες και αποτέλεσαν ή συνεχίζουν να αποτελούν πίστη για την έλευση κάποιου Λυτρωτή – με την έννοια του Μεσσία -, ως απεσταλμένου από τον Θεό της πίστεώς τους, που θα τους απαλλάξει από διάφορα δεινά. Ο μεσσιανισμός έχει και κοινωνικοπολιτική διάσταση με τη μορφή λαϊκών οραμάτων και πολιτικών ηγετών που αντιμετωπίζονται ως λυτρωτές/σωτήρες.
Ο μεσσιανισμός είναι ένα σύστημα ελπίδας. Προσφέρεται στον Δούλο και του υπόσχεται την απελευθέρωσή του, χωρίς να χρειάζεται ο ίδιος να αυτενεργήσει και να διαφοροποιηθεί από την μάζα. Πρόκειται για βαθύτατα συντηρητική αντίληψη, η οποία οδηγεί τα άτομα στην μοιρολατρία και την παθητικότητα, διαιωνίζοντας επομένως την εξουσία των κρατούντων.
Μέχρι τη στιγμή της σωτηρίας, λοιπόν, απραξία , υπομονή , υποχωρήσεις ή και μικρό «βόλεμα», μια και υποβόσκει η υπόσχεση μιας ιδιαίτερης τύχης και μεταχείρισης εκείνου που αδρανεί και ξέρει να σκύβει υπομονετικά το κεφάλι.
Ο μεσσιανισμός ιδιαίτερα εμφανίζεται σε χώρες της Ανατολής, των οποίων οι κάτοικοι έχουν εθιστεί από τη θρησκεία σε συνδυασμό με τα ανελεύθερα πολιτικά καθεστώτα (συνήθως θεοκρατικά). Φυσικά αναφέρεται σε ανθρώπους χωρίς συγκροτημένη προσωπικότητα και στηρίζεται στην καλλιέργεια του φόβου απέναντι σε κάτι συντριπτικά ισχυρότερο σε αυτή ή σε άλλη ζωή. Στις σύγχρονες δημοκρατικές κοινωνίες τα αίτιά του βρίσκονται στην έλλειψη πολιτικής συνείδησης, αφού ο σημερινός δυτικός πολίτης φροντίζει και αγωνίζεται κυρίως για το ιδιωτικό συμφέρον μένοντας παθητικός έως και αδιάφορος για τη δημόσια πρόοδο.
Έτσι ασκείται μια πατερναλιστική πολιτική, η οποία ανατρέφει πολίτες- νήπια, που αδυνατούν να κατανοήσουν το μέγεθος της προσωπικής -πολιτικής τους ευθύνης. Όπως στην περίπτωση των χωρών της ανατολής απαραίτητη προϋπόθεση είναι η αμάθεια του λαού και ο εγκλωβισμός του σε προκαταλήψεις, έτσι και στο δυτικό κόσμο οι μεσσιανικές αντιλήψεις βρίσκουν πρόσφορο έδαφος σε πληθυσμούς με επιφανειακή γνώση, με αποδυναμωμένη κριτική ικανότητα, βυθίζοντας τους αφελείς περισσότερο στην πλάνη τους και καθιστώντας τους έρμαια δεκτικά σε κάθε είδους εκμετάλλευση.
Ο ρόλος της παιδείας είναι πολύ σημαντικός στην οικοδόμηση ισχυρών προσωπικοτήτων καθόλου δεκτικών σε μεσσιανικά κηρύγματα. Επίσης η ανάπτυξη πολιτικής συνείδησης και η ανάληψη κοινωνικής και πολιτικής δράσης είναι τρόποι αντιμετώπισης του σκοταδισμού.
ΝΤΙΑΝΑ ΝΟΥΣΙΟΥ